سلامت نیوز: اولین بار نیست كه ورود یك ویروس و شیوع یك بیماری، تقسیمات جغرافیایی كشور را زیر پا میگذارد و كل جمعیتی را كه در شناسنامهشان، محل تولد گوشهای از كشور ذكر شده، در معرض خطر قرار میدهد. اما اولین بار است كه مسوولان نظام سلامت، در مقابل نشت هر خبر و هر فرض و هر شائبه غیر از آنچه خودشان میخواهند كه اعلام شود، این طور سنگربندی میكنند.
به گزارش سلامت نیوز، روزنامه اعتماد در ادامه نوشت: این دیواركشی، ظرف یك ماه گذشته از آن روزی كه مسافران ایرانی بازگشته از چین به نقطهای نامعلوم دورتر از پایتخت منتقل شدند، تا امروز كه شایعات و اخبار غیررسمی از آلودگی دهها نفر به ویروس كرونا خبر میدهد، نتیجهای جز نگرانتر شدن آدمها، آب رفتن حجم اعتماد عمومی و حریصتر شدن مردم برای احتكار ماسك جراحی و الكل و هر قلم جنسی كه تصور میكنند میتواند آنها را از شر این بیماری مولود مدرنیته پناه دهد، نداشته و آبی كه كاربران ناجنس شبكههای اجتماعی در آش درهم جوش تناقضها و ناراستهای مطلوب مردم بیاعتماد میریزند، نتیجهای نداشته جز آنكه مسوولان وزارت بهداشت، این بار و برخلاف همه دفعاتی كه یك ویروس مهمان تحمیلی و ناخوانده این كشور شد، در یك نبرد نابرابر، شمشیر از رو ببندند كه میدانند باز نتیجه معكوس خواهد داد. كیانوش جهانپور، رییس كمیته اطلاعرسانی «كرونا»، در روزی كه آمار ابتلا به كووید19 را 43 نفر و آمار فوت را 8 نفر اعلام كرده، در گفتوگو با «اعتماد» و در توجیه این حجم از بتنریزی در مقابل انتشار هر خبری جز اخبار رسمی اعلام شده از مقر واقع در خیابان «ایوانك» میگوید كه این بار، نظام سلامت با یك بیماری «نوپدید» دست به گریبان است. بیماری نوپدیدی كه حالا طبق اخبار رسمی، 8 نفر از شهروندان را كشته و 43 نفر را دربند كرده و بیشتر از این هم خواهد تاخت در روزهای آینده.
در 15 سال گذشته ما با شیوع چند بیماری ویروسی در كشور مواجه بودیم؛ آنفلوآنزای خوكی، آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان، آنفلوآنزای فصلی، وبا التور و حالا هم ویروس كرونا وارد كشور شده. در هیچ دورهای به یاد ندارم اطلاعرسانی تا این حد محدود شده و البته بازار شایعات هم تا این حد داغ شده باشد.
- تمام مواردی كه نام بردید، بیماریهای معمول است. وبا، به قدمت تاریخ بشریت و آنفلوآنزا با وجود سوشهای مختلف (نوعهای مختلف)، به قدمت تاریخ بشریت است. ما امروز با یك بیماری نوپدید روبهرو هستیم. اطلاعات بشر در مورد این بیماری محدود است، چه برسد كه درباره آن اطلاعرسانی شود. به همین دلیل اگر هر فردی هر چه میداند، اعلام كند و شرایطی مشابه وضعیت فعلی فضای مجازی رقم بخورد، قطعا با انبوهی از مطالب ضد و نقیض مواجه خواهیم شد چون در پاسخ به ابعاد اپیدمیولوژیك و بیماریزایی ویروس كرونا، حرفهای مختلف خواهیم شنید. اگر اطلاعرسانی محدود شد، به دلیل ان بوده كه یك جمله واحد از كانال رسمی منتشر شود. در این روزها، یك كارشناس اعلام كرد عامل ورود ویروس، كارگران چینی بودند. یك كارشناس اعلام كرد عامل ورود ویروس، زوار پاكستانی بودند. یك پرستار، گراف بیمار را نگاه كرد و گفت در بیمارستان محل خدمت من هم بیمار كرونا بستری شده. یك نفر برای كسب شهرت، از یك بیمارستان عكس گرفت و اعلام كرد در این بیمارستان، 4 بیمار كرونا بستری شده كه رفتیم و بررسی كردیم و اصلا چنین ادعاهایی صحت نداشت. یك نفر از خودش فیلم گرفت و ادعا كرد كه آلوده به كروناست اما در بیمارستان از او تست نگرفتهاند كه البته این فرد هم بازداشت شد. آقای تبریزیان تجویز كرد مردم شلغم با عسل بخورند كه مبتلا نشوند و یك نفر هم از قول پروفسور سمیعی جعل كرد كه مردم پرتقال و گریپفروت بخورند كه مبتلا نشوند و... . واقعا در مورد بیماری وبا یا حتی آنفلوآنزا با این مشكل مواجه نبودیم. ماهیت بیماری نوپدید متفاوت است و به همین دلیل، شورای عالی امنیت ملی و وزارت ارشاد اعلام كردند كه مرجع رسمی اعلام اخبار وزارت بهداشت است، وزیر بهداشت هم با تقسیمبندی وظایف، اعلام آمار را به بنده محول كرد. دیشب هم سه برنامه از تلویزیون پخش شد كه قائممقام وزیر، رییس مركز مدیریت بیماریهای واگیر و رییس سازمان اورژانس كشور در این برنامهها صحبت و اطلاعرسانی كردند. یك بخش اطلاعرسانی، این اخبار رسمی است اما در سوی مقابل، یك كارشناس اعلام میكند كه عمر ویروس كرونا خارج از بدن، 8 ساعت است در حالی كه ما اعلام كردیم عمر ویروس، 24 ساعت تا 9 روز است. یك كارشناس به مردم میگوید ماسك بزنند در حالی كه سازمان بهداشت جهانی اعلام كرده ماسك به هیچوجه برای جمعیت عادی ضروری نیست چون نتایج بعضی مطالعات نشان میدهد ماسك ممكن است زمینه گسترش آلودگی را فراهم كند. حالا مردم با این اطلاعات متناقضی كه میشنوند چه كنند؟
یكی از انتقادات هم متوجه نحوه اطلاعرسانی است؛ با وجود آنكه وزیر بهداشت قول داده موارد شناسایی و ابتلا به سرعت اعلام خواهد شد، ظهر چهارشنبه شما از وجود دو بیمار آلوده به كرونا در قم خبر دادید اما بعد از آنكه رییس دانشگاه علوم پزشكی قم، فوت این بیماران را اعلام كرد، شما در صفحه توییترتان، فوت بیماران را تایید كردید. چرا اعلام فوت این بیماران با تاخیر اتفاق افتاد؟
نمونه ترشحات ریه دو بیمار از قم برای ما ارسال شد و ما هم، نمونهها را به آزمایشگاه مرجع تهران فرستادیم. بیماران، در حضور من فوت نكرده بودند. آنچه در تهران مورد آزمایش قرار گرفت، نمونه ترشحات ریه بود و من هم فقط نمونه و نتیجه آزمایش را در اختیار داشتم. بعد از ارسال نتیجه آزمایش به قم، رییس دانشگاه علوم پزشكی قم به ما خبر داد كه این بیماران فوت كردهاند.
یعنی شما نمونه آزمایش را دیر دریافت كردید؟
ما نتایج آزمایش را دیدیم ولی فوت بیمار را ندیدیم.
و از فوت بیماران كه 4 روز قبل از اعلام شما اتفاق افتاده بود، بیخبر بودید؟
45 دقیقه بعد از آنكه نتیجه آزمایش به دست من رسید، خبر شناسایی و ابتلا را اعلام كردم كه این فاصله هم مربوط به تنظیم خبر بود.
شنیدهام كه مسوولان یكی از بیمارستانها، روز جمعه و به دنبال مراجعه موارد مشكوك به آلودگی ویروس كرونا، درخواست كیت تشخیصی داشتند اما كسی در انستیتو پاستور پاسخگو نبوده.
كیت در اختیار بیمارستان قرار نمیگیرد مگر در موارد نادری كه بیمارستان به دلایل خاص از جمله توان بالای علمی، برای تحویل كیت مناسب تشخیص داده شده و در روال معمول، نمونه ترشحات ریه فرد مشكوك به آلودگی ویروس كرونا، توسط رابطان بهداشتی بیمارستانها و مراكز بهداشت به انیستیتو پاستور یا آزمایشگاه مرجع معین ارسال میشود.
چه تعداد كیت تشخیص ویروس كرونا در اختیار دارید؟
سازمان بهداشت جهانی، این كیت را به كشورهایی میدهد كه توانایی انجام این آزمایش را دارند چون برخی كشورها قادر به انجام این آزمایش نیستند. تعداد كیت هم بر اساس آمار شیوع و شناسایی تعیین میشود. اگر در كشوری، امروز تعداد موارد شناسایی شده، سه رقمی شده، تعداد بیشتری كیت دریافت خواهد كرد. ما تا این لحظه در 4 مرحله كیت تشخیص آلودگی ویروس كرونا دریافت كردیم كه آخرین محموله با 2 هزار كیت، روز جمعه به ایران رسید. از محمولههای ارسالی تا به حال برای شناسایی صدها مورد مشكوك به آلودگی ویروس كرونا استفاده شده و دلیل ارسال محموله چهارم هم اعلام نتایج موارد ابتلا طی روزهای چهارشنبه و پنجشنبه و اطلاع از روند افزایش ابتلا در ایران بود ضمن آنكه مسوولان سازمان بهداشت جهانی قول دادند در هفتههای آینده، باز هم كیت و حتی تجهیزات مورد نیاز ارسال كنند.
جمعه شب، خبرگزاری فرانسه در خبری به نقل از یك منبع آگاه در وزارت بهداشت اعلام كرد كه روز چهارشنبه 300 بیمار آلوده به ویروس كرونا در قم شناسایی شده ولی به دلیل مسائل امنیتی، این عدد اعلام نشده. در این مورد چه توضیحی دارید؟
این عدد، قطعا دروغ است. وقتی صحبت از ابتلا میشود یعنی فرد آلوده، تحت آزمایش با كیت اختصاصی كرونا بوده و نتیجه آزمایش هم مثبت است. 300 ابتلا در قم به این معناست كه حالا بیمارستان كامكار به علاوه یك بیمارستان پشتوانهاش، باید انباشته از مبتلایان كرونا باشد. محل بیمارستان كامكار، تغییر نكرده و میتوانید بروید و بازدید كنید و ببینید كل موارد مبتلا و مشكوك در این بیمارستان چند نفر است. بعید میدانم مبتلای كرونا ظرف دو روز بهبود پیدا كند. متاسفانه در انتشار برخی اخبار مجعول، اهداف سیاسی وجود دارد. وقتی نامه وزیر كشور و نامه وزیر بهداشت و نامه معاون وزیر بهداشت، به صورت جعلی و با محتوای جعلی منتشر میشود، انتظار انتشار اخبار صحیح نداشته باشید.
این منبع آگاه در وزارت بهداشت گفته اگر تا الان تعداد واقعی مبتلایان اعلام نشده به این دلیل بوده كه با كمبود كیت تشخیصی مواجه بودیم و بیماری قابل شناسایی نبوده.
به هیچوجه صحت ندارد. كیت تشخیص كرونا در كشور موجود بوده و نماینده سازمان بهداشت جهانی هم در ایران حضور دارد و میشود از ایشان سوال كرد كه چه تعداد كیت و در چه زمانهایی به ایران تحویل داده شده. سه محموله كیت، هفتهها قبل از اعلام اولین مورد ابتلا و همزمان با تعیین دو آزمایشگاه مرجع برای نمونههای آلوده به ایران تحویل داده شد.
یعنی در یك ماه گذشته با كمبود كیت تشخیصی مواجه نبودیم؟
هیچ كمبودی از بابت كیت نداشتیم و تمام موارد مشكوك به آلودگی ویروس كرونا، با كیتهای ارسالی سازمان بهداشت جهانی آزمایش شد. تنها دلیلی كه برای این ادعا میتوان در نظر گرفت این سوال است كه چرا بیمار مشكوكی كه روز 22 بهمن بستری شده، روز 28 بهمن تحت آزمایش قرار گرفته و چرا نتیجه این آزمایش، روز 30 بهمن اعلام شده. پاسخ به این سوال هم مربوط به تعریف ما از بیمار مشكوك به آلودگی ویروس كروناست. پیش از شناسایی اولین بیمار آلوده در ایران، تعریف ما از مورد مشكوك به آلودگی ویروس كرونا ، براساس تعریف سازمان بهداشت جهانی این بود كه هر فرد دارای علایم شبه آنفلوآنزا كه در 14 روز گذشته، سابقه مسافرت به استان هوبی یا شهر ووهان چین داشته یا مواجهه نزدیك با یك فرد چینی یا مواجهه نزدیك با یك بیمار كرونا داشته، مشكوك به آلودگی است. پرونده بیماران متوفی قمی هم موجود است و بنا به گفته اقوام این متوفیان، نه تنها هیچكدام سابقه خروج از كشور و سفر به چین یا سابقه مواجهه با فرد چینی نداشتند، نمونه آزمایش هم، یك روز قبل از فوت بیماران برای آزمایشگاه مرجع ارسال شده. پزشكان بیمارستان هم براساس پروتكل ابلاغی ما، مورد مشكوك به آلودگی ویروس كرونا را تعریف كرده بودند و تا زمانی كه شرایط بیمار، تابلوی متفاوتی از آنفلوآنزا نداشت، هیچ تردیدی نسبت به این تعریف وجود نداشت اما به دنبال نحوه شناسایی مبتلایان در قم، این تعریف تغییر كرد و امروز، سفر به چین یا حتی مواجهه با یك فرد چینی، ملاك تردید و تشخیص ما نیست و به دنبال تعریف بیماریابی، حالا تعداد موارد شناسایی هم رو به افزایش است چون حتی درخواست آزمایشها و نمونهگیریها هم تغییر كرد. در واقع اگر ایرادی نسبت به نحوه بیماریابی در ایران مطرح است، ایراد متوجه پروتكل نحوه شناسایی است كه بسیاری افراد در اصفهان و مشهد و تبریز و زنجان و یزد را در مظان آلودگی تعریف میكرد اما نتیجه تستها منفی بود و همچنین، تعدادی از افراد را هم اصلا در فهرست موارد مشكوك آلودگی به ویروس كرونا قرار نمیداد اما نتیجه آزمایش این افراد، مثبت شد.
از جمله پروتكلهایی كه باید ملاك كار باشد، تفكیك و جداسازی تریاژ تنفسی اورژانسها از تریاژ بیماران و مراجعان بدون علایم تنفسی است كه این پروتكل، حالا و در این شرایط، در اورژانسهای بیمارستانی رعایت نمیشود و باعث نگرانی درمانگران اورژانس؛ به خصوص اورژانس بیمارستانهای خصوصی شده است.
اورژانس بیمارستانهای خصوصی قرار نیست مراجعه موارد مشكوك آلودگی ویروس كرونا داشته باشند و بنا به ابلاغ ما، تمام افراد با علایم مشكوك به آلودگی ویروس كرونا، باید با سامانه 190 یا سامانه 115 تماس و راهنمایی بگیرند كه به كدام اورژانسهای بیمارستانی مراجعه كنند. اما اگر مراجعهای هم به اورژانس بیمارستانی بود و در تریاژ اولیه، فرد مراجعهكننده مشكوك به آلودگی ویروس كرونا ارزیابی شد، تیم اورژانس با لباسهای محافظ و آمبولانسهای مجزا، این فرد را به بیمارستان معین منتقل میكنند. بیماری كه به این شیوه شناسایی شود، به بیمارستان اشتباه هم نخواهد رفت.
تیم درمانی اورژانس بیمارستانها، باید برای مصونیت از آلودگی، از وسایل محافظ همچون ماسك و دستكش استفاده كنند. شنیدهام كه موجودی این وسایل در بیمارستانهای دولتی، كافی نیست و روسای بیمارستانهای خصوصی هم تیم درمانی را از استفاده از این وسایل منع كردهاند با این توجیه كه استفاده از ماسك و دستكش، باعث وحشت مراجعان شده و تعداد بیماران و درآمد بیمارستان كاهش خواهد یافت. وزارت بهداشت چه نظارتی بر این وضعیت دارد؟
وسایل محافظ برای كادر درمان بیمارستان توزیع میشود اما مقدار آن، تابع نسخه واحدی نیست. شرایط آلودگی و مراقبتهای ضروری در بیمارستان محل مراجعه موارد مشكوك به آلودگی ویروس كرونا با بیمارستان معین محل بستری موارد آلوده متفاوت است. تیم درمان در بخش مراقبتهای ویژه بیمارستانی كه در سه نوبت از بیماران مبتلای كرونا مراقبت میكنند، نیازمند عینك و لباس كامل ایمنی و ماسك N95 هستند اما بخش مراقبتهای ویژه یك بیمارستان دیگر، به دلیل سطح مواجهه كمتر با آلودگی ویروسی، صرفا به ماسكهای جراحی و روكشهای یك بار مصرف و دستكش نیاز خواهد داشت. چرا بیمارستان معین تعیین كردیم؟ چون نوع مواجهه و سطح ایمنی در این بیمارستان با سایر بیمارستانها متفاوت خواهد بود. سطح ایمنی در یك كلینیك، در شهری با 10 میلیون نفر جمعیت كه شاید فقط 7 بیمار آلوده به ویروس كرونا آن هم در بیمارستانی در سوی دیگر شهر دارد، حتما در حدی نیست كه كادر درمان این مركز، نیازمند استفاده از تجهیزات كامل محافظتی باشند. اغلب بیمارستانهای خصوصی هم پذیرش و بستری بیمار آلوده به ویروس كرونا ندارند و بنابراین، سطح ایمنیشان بسیار پایینتر تعریف شده مگر آنكه به عنوان بیمارستان معین، تعیین شده باشند كه در اینصورت، تجهیزات محافظتی در بالاترین سطح ممكن به آنها تحویل داده میشود.
چند روز قبل خبری درباره تجمع اعتراضآمیز مردم ماسال در مقابل بیمارستان شهر منتشر شد و اینكه یكی از مسوولان شهر به مردم اطمینان داده بود كه به هیچوجه اجازه ورود بیمار مشكوك به آلودگی ویروس كرونا به این بیمارستان را نخواهد داد. آیا مراكز درمانی اجازه دارند از پذیرش بیماران مشكوك به آلودگی ویروس كرونا خودداری كنند؟
هیچ فردی اجازه چنین كاری ندارد. آن مسوولی هم كه چنین اظهارنظری كرده متخلف است و باید به عنوان فرد متخلفی كه بهطور غیرمجاز در امر درمان مداخله كرده، به دستگاههای مربوط ارجاع شود.
سه روز قبل، یورونیوز ما را بعد از هنگكنگ به عنوان دومین كشور با تلفات بالای شیوع ویروس كرونا معرفی كرد. با توجه به اینكه پیك بیماری را پیش رو داریم، تعیین چنین ردهای برای ایران صحت دارد؟
با توجه به اینكه آمار ما، كاملا شفاف اعلام میشود و نمیدانیم در بقیه كشورها، وضعیت ثبت دادهها و ارایه اطلاعات تا چه حد شفاف است، حتی اگر چنین ردهای برایمان تعریف شده باشد هم از نظر ما مهم نیست. مهم این است كه بیماریابی فعال داریم و آمار را شفاف اعلام میكنیم و به دنبال ركوردگیری یا انكار و كتمان هم نیستیم و سلامت شهروندان و مدیریت و كنترل بیماری، از ردهبندی جدول برایمان مهمتر است.
رفتار دولت كشورهای همسایه؛ عراق، پاكستان، افغانستان، تركیه، كویت، تركمنستان و گرجستان با ایران؛ انسداد مرزها و ممانعتشان از ورود اتباع ایرانی به دلیل شیوع ویروس كرونا را چطور ارزیابی میكنید؟
بخشی از این رفتار طبیعی است و بخشی از این رفتار هم، سیاسی است و مصرف داخلی در این كشورها دارد چون میخواهند به مردم خودشان اطمینان بدهند كه اقداماتی انجام دادهاند همانطوركه ما هم پروازهای مستقیم حامل مسافر به چین را لغو كردیم. اما یك نكته مهم است؛ اگر در كشورهای اطراف ما و بعضا در كشورهایی كه ساختار درستی برای تشخیص و ثبت دادههای بیماریهای ویروسی یا سایر بیماریها ندارند و تا امروز، موارد آلوده را صفر گزارش كردهاند، مطمئن باشید كه این اعلام، واقعیت ندارد. چون ما امروز در كشورهای توسعهیافته شاهد عددهای دورقمی و در آینده نزدیك، شاهد عددهای سهرقمی از تعداد مبتلایان خواهیم بود و در چنین شرایطی، صفر بودن ابتلا در كشورهای اطراف ما واقعیت ندارد چون صفر بودن ابتلا در این كشورها، به دلیل نقص در ساختار بیماریابی این كشورهاست.
حتما ظرف روزهای گذشته درباره كمبود شدید ماسك جراحی و ژل ضدعفونی و الكل در داروخانهها شنیدهاید. مشاور وزیر بهداشت، جمعه شب به من گفت كه قرار است از روز شنبه، روزانه دو میلیون ماسك جراحی تولید داخلی توزیع شود ولی روز شنبه در مراجعه به 7 داروخانه شاهد بودم كه غیر از یك داروخانه كه ماسك فیلتردار را به قیمت 25 هزار تومان میفروخت، هیچ كدام ماسك جراحی نداشتند و مردم با نگرانی داروخانهها را ترك میكردند. توزیع این لوازم چطور مدیریت خواهد شد؟
روز چهارشنبه، یك نفر در فضای مجازی، مطلب بیپایهای درباره خاصیت پیشگیری ویتامین سی منتشر كرد. همان روز و ظرف 6 ساعت، در قم و استانهای همجوارش، كل موجودی ویتامین سی داروخانهها فروش رفت. این روزها تقاضای ناموجه ایجاد شده در حالی كه ظرفیت بازار بر اساس نیاز و مصرف سابق بوده و حالا انبارها خالی شده هرچند كه در این میان، افراد سوداگر و سودجو و منفعتطلب هم بیكار نبودند. گرانفروشی این اقلام هم از دیگر اتفاقات این روزها بود كه با توجه به ابلاغ سازمان غذا و دارو، با متخلفان گران فروشی و احتكار این اقلام برخورد میشود چنانكه ظرف روزهای گذشته هم چند داروخانه در سراسر كشور با حضور دادستانهای محل پلمب و انبار اقلام مورد نیاز در شهر قم و سایر شهرها كشف و بازگشایی شد. اما هنوز توصیه میكنیم كه جمعیت عادی نیازی به استفاده از ماسك ندارند چون شواهد نشان میدهد كه ممكن است استفاده از ماسك، حتی افراد را بیشتر در معرض خطر آلودگی به ویروس قرار دهد. با این حال، تولید روزانه 2 میلیون ماسك آغاز شده و تولیدكنندگان موظف شدند در سه نوبت تولید داشته باشند اما كل تولید در درجه اول، باید دپوی استراتژیك و ضروری را تامین كند. هیات امنای ارزی هم موظف شده كل تولید را به صورت نقد و روی خط تولید خریداری كند و برای پاسخ به نیاز روانی بازار، صرفا در زمان و مكان مقتضی از جمله ایستگاههای مترو و بر حسب ضرورت بین شهروندان توزیع خواهد شد.
یعنی توزیع داروخانهای متوقف میشود؟
از اولویت خارج میشود. اولویت اول، تامین دپوی استراتژیك و نیاز مراكز درمانی است و اولویت سوم، توزیع در داروخانهها خواهد بود.
اگر استفاده از ماسك ضروری نبود، شما برای كمك به چین دو میلیون ماسك نمیفرستادید.
وزارت بهداشت، دو میلیون و جمعیت هلالاحمر هم یك میلیون ماسك جراحی به چین اهدا كردند اما ماسكهای اهدایی ایران برای جمعیت عادی چین نبود بلكه به سیستم بهداشت و درمان چین اهدا شد كه برای درمانگران استفاده شود. یك درمانگر، در هر نوبت كاری، باید از یك ماسك یك بار مصرف استفاده كند. اگر فرض كنیم كشور چین، یك میلیون نفر تیم درمانی داشته باشد و آنها در طول شبانه روز، سه نوبت كاری داشته باشند، سه میلیون ماسك اهدای ایران فقط برای یك روز كفایت میكند. محموله اهدایی ما با هدف انساندوستانه ارسال شد و سهم خودمان را ادا كردیم چنانكه بسیاری از سازمانهای بینالمللی هم مشابه این محموله را به چین اهدا كردند.
در مطالعاتتان به این نتیجه نرسیدید كه ممكن است ویروس كرونا، بیوتروریسم باشد؟
این فرضیه موضوعیت ندارد و فكر میكنیم هم، فرض گروهی كه معتقدند چینیها روی این ویروس كار میكردند و خطای انسانی باعث نشت ویروس شده و هم، فرض گروهی كه معتقدند امریكا این ویروس را وارد چین كرده، ناشی از نوعی بدبینی افراطی است. امروز هیچ ویروسی كه بتواند نژاد خاصی را هدف قرار دهد وجود ندارد. ماموریت ما هم، حفظ سلامت مردم است و این فرضیات، مسائل حاشیهای است كه باید در زمان دیگری بررسی شود.
نظر شما